Ev kazalarında en sık karşılaşılan durumlardan biri olan yanıklarda, halk arasında yaygın olarak kullanılan yöntemlerin bazıları sanıldığının aksine iyileşmeyi geciktirebilir. Özellikle buz uygulaması, doku hasarını daha da kötüleştirebileceği için uzmanlar tarafından kesin olarak önerilmiyor.
Yüzyıllardır süregelen ev reçetelerinde tuz, yumurta akı ya da yağ gibi maddelerin kullanıldığı biliniyor. Günümüzde ise çoğu kişi, yanan bölgeye buz uygulamanın serinletici etkisiyle rahatlama sağlayacağını düşünüyor. Ancak sağlık uzmanlarına göre, bu alışkanlıklar ciddi sonuçlara yol açabiliyor.
Yanık sonrası cilt zaten zarar görmüş ve savunmasız hale gelmişken, doğrudan buz teması bölgedeki kan akışını azaltıyor. Bu da iyileşmeyi yavaşlatıyor ve doku nekrozu (doku ölümü) riskini artırıyor. Ayrıca, buzun donma etkisi yaratması ve cilde yapışma ihtimali, yarayı daha da kötüleştirebiliyor.
Uzmanlar, küçük yanıklarda ilk olarak bölgenin 10-20 dakika boyunca soğuk akan suyun altında tutulmasını öneriyor. Yüz gibi musluk altına sokulamayan bölgeler için ise temiz, soğuk kompres bezler kullanılabilir. Bu yöntem, yanık bölgesindeki sıcaklığı nazikçe düşürerek doku hasarını sınırlandırıyor.
Ardından, yarayı sabun ve suyla dikkatlice temizlemek, enfeksiyon riskini azaltmak açısından önemli. Birinci derece yanıklarda (kızarıklık ve hassasiyetle sınırlı olanlar) aloe vera gibi doğal nemlendiriciler kullanılabilir. Kabarcıkların oluştuğu ikinci derece yanıklarda ise antibiyotik merhemler öneriliyor. Temiz bir bandajla bölge kapatılmalı ve hijyenik koşullar korunmalı.
Yaygın ya da derin yanıklarda, özellikle üçüncü derece vakalarda, zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerekiyor. Yanık bölgesi genişse, solunum yollarını etkiliyorsa ya da şiddetli ağrı ve ateş gibi belirtiler varsa tıbbi müdahale şart.